Zωντανές διαδικτυακές μεταδόσεις

Πρόγραμμα ζωντανών μεταδόσεων

​(live streaming)​

​ ​

της υπηρεσίας ΔΙΑΥΛΟΣ για το διάστημα 26/4/15 - 3/5/15

Ποιος και πώς ορίζει την ιστορική μνήμη;

• Δευ, 27/04/2015 - 19:00

Ομιλητές:	Αντώνης Λιάκος, Χριστίνα Κουλούρη, Νίκος Μπελαβίλας, Τάσος Σακελλαρόπουλος
URL μετάδοσης:	https://diavlos.grnet.gr/event/e473
URL εκδήλωσης:	Επίσημη Ιστοσελίδα Εκδήλωσης

Κάτι τρέχει με την ελληνική οικογένεια

• Τρί, 28/04/2015 - 19:00

Ομιλητές:	Άντζελα Δημητρακάκη, Έφη Γαζή, Θεόφιλος Τραμπούλης, Κώστας Περούλης, Δηώ Καγγελάρη, Δημήτρης Δημητριάδης, Κώστας Γκοτζαμάνης, Δημήτρης Παπανικολάου
URL μετάδοσης:	https://diavlos.grnet.gr/event/e511
URL εκδήλωσης:	Επίσημη Ιστοσελίδα Εκδήλωσης

2η Ημερίδα ΕΛ/ΛΑΚ Μονάδας Αριστείας Χαροκοπείου Πανεπιστημίου

• Τετ, 29/04/2015 - 17:00

Ομιλητές:
URL μετάδοσης:	https://diavlos.grnet.gr/event/e513
URL εκδήλωσης:	Επίσημη Ιστοσελίδα Εκδήλωσης

Πώς να μιλήσει κανείς για το χρόνο, ακόμα και στους υπολογιστές;

• Τετ, 29/04/2015 - 19:00

Ομιλητές:	Γιάννης Ιωαννίδης, Gérard Berry
URL μετάδοσης:	https://diavlos.grnet.gr/event/e506
URL εκδήλωσης:	Επίσημη Ιστοσελίδα Εκδήλωσης

Η ΔΗΜΟΣΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Η ΔΗΜΟΣΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ - Χρήσεις και καταχρήσεις της ιστορίας

 

Επιμέλεια: Α. Ανδρέου, Σ. Κακουριώτης, Γ. Κόκκινος, Ε. Λεμονίδου, Ζ. Παπανδρέου, Ε. Πασχαλούδη

Εκδόσεις Επίκεντρο

 

Η δημόσια ιστορία αποτελεί το πεδίο εκείνο της ιστοριογραφίας που αναπτύσσεται ανεξάρτητα από την ακαδημαϊκή έρευνα. Πολλά και διαφορετικά ιστορικά γεγονότα έρχονται στη δημόσια συζήτηση, γίνονται αντικείμενο έντονου –ενίοτε μάλιστα και παθολογικού– ενδιαφέρο­ντος ποικίλων και ετερόκλητων κοινωνικών ομάδων, προβάλλονται από τα MME και την πολιτιστική βιομηχανία, εγγράφονται σε πολιτικές ταυτότητας και πολλές φορές διχάζουν την κοινή γνώμη, κατακερματίζοντας το ιστορικό νόημα και προκαλώντας όλο και συχνότερα «συμβολικούς πολέμους».

Σκοπός της δημόσιας ιστορίας, η πληροφόρηση, η εκλαΐκευση, η καταγραφή της τραυματικής μνήμης, η συσχέτιση μνήμης και ταυτότητας, η ιστορική αφύπνιση, η ψυχαγωγία και καλλιέργεια ενός κοινού που δεν είχε ποτέ επαφή με την επιστημονική διάσταση της ιστορίας. Σε κάποιες περιπτώσεις εμφανίζεται ως κίνημα που στρέφει τα φώτα της προσοχής στις φωνές εκείνες που δεν βρίσκουν συνήθως θέση στην παραδοσιακή αντίληψη περί ακαδημαϊκής ιστοριογραφίας. Έτσι, το χάσμα μεταξύ ακαδημαϊκής ιστορίας και αντιλήψεων του μαζικού κοινού για το παρελθόν συνεχώς διευρύνεται. 

Η ακαδημαϊκή ιστοριογραφία αρθρώνει αναφορικά με το πεδίο της δημόσιας ιστορίας μια δυναμική και αμφιθυμική σχέση, δεδομένου ότι και ακαδημαϊκοί ιστορικοί συμμετέχουν στις διεργασίες παραγωγής ιστορικού νοήματος στον δημόσιο χώρο. Παράλληλα, η επιστημονικοποίηση του πεδίου της δημόσιας ιστορίας σχετίζεται με διεργασίες όπως η παρουσία των σπουδών της μνήμης ή του τραύματος, των πολιτισμικών σπουδών, της κοινωνιολογίας της κουλτούρας και της πολιτισμικής και λογοτεχνικής θεωρίας και την κοινωνική εμβέλεια της προφορικής ιστορίας.

Παρόλο που τις τελευταίες δεκαετίες η αυθόρμητη «παραγωγή» δημόσιας ιστορίας υπήρξε συχνά πληθωρική, το επιστημονικό συνέδριο με θέμα «Χρήσεις και καταχρήσεις της ιστορίας: Η δημόσια ιστορία στην Ελλάδα», απ’ όπου και τα κείμενα που δημοσιεύονται στον παρόντα τόμο, αποτέλεσε ένα από τα πρώτα που επικεντρώθηκαν  στο θέμα της δημόσιας ιστορίας στην Ελλάδα. Με όλα τα παραπάνω υπόψη και με δεδομένη την άνθηση του ενδιαφέρο­ντος γενικά για την ιστορία, άρα και τη διεύρυνση του πεδίου αναφορών και των μέσων της δημόσιας ιστορίας τα τελευταία χρόνια, επισημαίνεται η ανάγκη κωδικοποίησης των θεμελιωδών επιστημονικών θέσεων και αρχών του κλάδου, καθώς επίσης και μιας περιεκτικής και αντικειμενικής χαρτογράφησης του αντικειμένου του.

Βλ. Εισαγωγή και Περιεχόμενα στο:  http://www.epikentro.gr/index.php?isbn=9789604585311  

Επιστημονικό Συνέδριο

Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΟΝ ΨΥΧΡΟ ΠΟΛΕΜΟ

Από την Απελευθέρωση μέχρι το 1989. Διεθνές πλαίσιο και εσωτερικές εξελίξεις

Πρόσκληση ενδιαφέροντος

Η Απελευθέρωση συνοδεύτηκε από έναν καταστροφικό εμφύλιο πόλεμο, η κληρονομιά του οποίου διαμόρφωσε τη λειτουργία του πολιτικού συστήματος, και διέτρεξε και επηρέασε τους θεσμούς και την εξέλιξη των πολιτικών ιδεών στη χώρα μας. Η διαίρεση που δημιούργησε ο εμφύλιος πόλεμος υπονόμευσε τις ομαλές πολιτικές εξελίξεις στη μεταπολεμική εποχή και εμπόδισε τον εκδημοκρατισμό και τη φιλελευθεροποίηση του πολιτικού συστήματος, συμβάλλοντας στη διαμόρφωση ευνοϊκών συνθηκών για την δικτατορία της 21^ης Απριλίου.

Ταυτόχρονα, η ελληνική ιστορία μετά το 1944 διαπλέκεται με τις διεθνείς εξελίξεις στο πλαίσιο του Ψυχρού Πολέμου. Ο ίδιος ο ελληνικός εμφύλιος πόλεμος θεωρήθηκε η πρώτη «θερμή» σύγκρουση «δι’ αντιπροσώπων» του Ψυχρού Πολέμου, ενώ η έκβασή του συνοδεύτηκε από την ένταξη της Ελλάδας στο δυτικό «στρατόπεδο». Η ένταξη σε έναν από τους δύο μεταπολεμικούς «κόσμους» θα προσδιόριζε ένα πλαίσιο επιλογών στο πεδίο της ασφάλειας και της εξωτερικής πολιτικής, καθώς και τη στάση της χώρας απέναντι στον ψυχροπολεμικό Άλλο. Παράλληλα, δημιουργούσε περίπλοκες και άνισες σχέσεις με τη δυτική υπερδύναμη, σχέσεις που υπέστησαν τον αντίκτυπο των διακυμάνσεων στις διατλαντικές σχέσεις. Στο πλαίσιο αυτό διευκολύνθηκε η ένταξη της χώρας στους διαμορφούμενους δυτικούς θεσμούς (ΟΟΣΑ, ΝΑΤΟ, ΕΟΚ κ.ά.). Από την άλλη πλευρά, η ψυχροπολεμική ένταξη δεν απέκλεισε πιο στενά εθνικές επιλογές, όπως φάνηκε με το Κυπριακό και τη διαμάχη μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας στο Αιγαίο.

Πέρα από τις εξωτερικές διαστάσεις, στις σπουδές του Ψυχρού Πολέμου επισημαίνεται η διαδραστική σχέση εκείνης της αντιπαράθεσης με στοιχεία της πολιτικής κουλτούρας ή της εσωτερικής πολιτικής και κοινωνικής δραστηριότητας, π.χ. την πρόσληψη από την κοινή γνώμη, τη διαμόρφωση των στρατηγικών στόχων ενός δρώντος, την ιδεολογία, την εσωτερική πολιτική, τις στρατηγικές ανάπτυξης και εκσυγχρονισμού, την προπαγάνδα, την πολιτική για τον πολιτισμό. Οι παλαιότερες βεβαιότητες για την ύπαρξη στεγανών διαμερισμάτων μεταξύ της «εξωτερικής» και της «εσωτερικής» πολιτικής αμφισβητούνται, καθώς γίνεται όλο και περισσότερο σαφές ότι ο Ψυχρός Πόλεμος δεν ήταν απλώς μια παραδοσιακή σύγκρουση στο κλασικό μεταβεστφαλιανό «σύστημα κρατών», αλλά μια ευρύτερη κρίση νομιμοποίησης που αφορούσε κοσμοαντιλήψεις, ταυτότητες και τρόπους προσαρμογής σε ένα παγκοσμιοποιούμενο διεθνές περιβάλλον που άλλαζε υπό την πίεση πολιτικών, οικονομικών και τεχνολογικών εξελίξεων.

Η κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων και το τέλος του Ψυχρού Πολέμου θα αλλάξει εκ βάθρων το διεθνές πολιτικό σκηνικό. Στην Ελλάδα, η αποκλιμάκωση της έντασης μεταξύ των δύο παγκόσμιων στρατοπέδων και η ανανέωση που έφερε η περεστρόικα αποτυπώθηκαν στη δυνατότητα σχηματισμού κυβέρνησης συνεργασίας μεταξύ των δύο αντιπάλων του εμφυλίου, αλλά και στην ομόφωνη ψήφιση από το κοινοβούλιο του νόμου για την άρση των συνεπειών του εμφυλίου πολέμου. Οι παραπάνω εξελίξεις θεωρήθηκαν, τουλάχιστον στη δημόσια σφαίρα, ως η χαριστική βολή στην επιρροή του εμφυλίου πολέμου στο πολιτικό σύστημα. Από την άλλη πλευρά, η πτώση του Τείχους, ενώ αφαιρούσε μια «σταθερά» στη διαμόρφωση της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, δεν αρκούσε για να επιλύσει συγκρούσεις που είχαν τις απαρχές τους σε περιφερειακές πραγματικότητες (Κύπρος, Αιγαίο), ενώ παράλληλα απελευθέρωσε άλλες κεντρόφυγες δυνάμεις στην ευρύτερη περιοχή, με κύριο αποτέλεσμα τους διαδοχικούς πολέμους στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Το «τέλος της Ιστορίας» αποδεικνυόταν ευσεβής πόθος.

Τα τελευταία χρόνια, οι μελέτες για τη θέση της Ελλάδας στο ψυχροπολεμικό πλαίσιο από τη δεκαετία του 1940 έως και τη δεκαετία του 1970 έχουν προχωρήσει πολύ. Η πρόσβαση σε αρχειακές ενότητες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, αλλαγές στην οπτική και τη μεθοδολογία και μεγάλο εύρος διεπιστημονικών προσεγγίσεων μας επιτρέπουν να δούμε τις διεθνείς και  εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις υπό ένα ευρύτερο και πιο συγκριτικό πρίσμα. Πιο συγκεκριμένα, μας επιτρέπουν να αντιμετωπίσουμε την ελληνική πραγματικότητα ως ένα κομμάτι της αντιπαράθεσης και των διπλωματικών ανταγωνισμών του Ψυχρού Πολέμου.

Με βάση τις παραπάνω σκέψεις το Δίκτυο Μελέτης Εμφυλίων Πολέμων, το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και το Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδας διοργανώνουν συνέδριο με θέμα: «Η Ελλάδα στον Ψυχρό Πόλεμο: Από την Απελευθέρωση μέχρι το 1989. Διεθνές πλαίσιο και εσωτερικές εξελίξεις».

Το συνέδριο θα διεξαχθεί στη Θεσσαλονίκη μεταξύ 18-20 Σεπτεμβρίου 2015. Καταληκτική ημερομηνία για υποβολή προτάσεων είναι η 15^η Ιουνίου 2015. Οι προτάσεις θα πρέπει να συνοδεύονται από τον τίτλο της εισήγησης, από περίληψή της έκτασης έως 150 λέξεις καθώς και από ένα σύντομο βιογραφικό σημείωμα (μιας παραγράφου). Η ηλεκτρονική διεύθυνση για την αποστολή των προτάσεων είναι  greececoldwar@gmail.com

Προτεινόμενες θεματικές ενότητες:

• Ο Εμφύλιος Πόλεμος και οι συνέπειές του - Εμφύλιος Πόλεμος και Ψυχρός Πόλεμος
• Ψυχρός Πόλεμος και ελληνική εξωτερική πολιτική (σχέσεις με τη Δύση, την Ανατολή, τον Τρίτο Κόσμο)
• Ευρώπη και Ελλάδα
• Η Ελλάδα στις διεθνικές προκλήσεις – εκσυγχρονισμός και αδράνειες σε ένα παγκοσμιοποιούμενο σύστημα
• Κυπριακό και ελληνοτουρκικές σχέσεις
• Εξελίξεις στο πολιτικό σύστημα 1944-1989
• Πολιτικές ιδεολογίες και ελληνική πολιτική
• Το τέλος του Ψυχρού Πολέμου στην Ελλάδα.
• Ο Ψυχρός Πόλεμος στη συλλογική μνήμη και τη δημόσια ιστορία

Παιδιά του ελληνικού Εμφυλίου - Πρόσφυγες και πολιτική της μνήμης

Loring M. Danforth – Riki Van Boeschoten  

Παιδιά του ελληνικού Εμφυλίου
 Πρόσφυγες και πολιτική της μνήμης.

 

Το 1948, στο αποκορύφωμα του ελληνικού Εμφυλίου, τριάντα οκτώ χιλιάδες παιδιά εντάχθηκαν σε προγράμματα εκκένωσης μέσω των οποίων απομακρύνθηκαν από τα σπίτια τους στα βουνά της βόρειας Ελλάδας. Το ΚΚΕ τοποθέτησε τα μισά σε ορφανοτροφεία στην ανατολική Ευρώπη, ενώ η εθνική κυβέρνηση έβαλε τα υπόλοιπα σε οικοτροφεία σε άλλα μέρη της Ελλάδας. Αντικείμενο έριδας κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, το αμφιλεγόμενο αυτό επεισόδιο εξακολουθεί να δημιουργεί εντάσεις στη διεθνή σκηνή, αλλά και στο εσωτερικό της ελληνικής κοινωνίας. Ο Λόρινγκ Ντάνφορθ και η Ρίκη Βαν Μπούσχοτεν παρουσιάζουν για πρώτη φορά μια εκτεταμένη μελέτη για τα δύο προγράμματα εκκένωσης και για τις ζωές των παιδιών που άλλαξαν για πάντα. «Συνδυάζοντας με επιτυχία την έρευνα αρχείων με μια εκτενή εθνογραφική επιτόπια έρευνα, Τα παιδιά του ελληνικού Εμφυλίου είναι μια επιστημονική μελέτη πρώτης γραμμής, θεμελιωμένη σε πρωτότυπο ερευνητικό υλικό και εκλεπτυσμένη θεωρητική ανάλυση, που συχνά γίνεται συναρπαστική, καθώς εκτείνεται από την ιστορική αφήγηση μέχρι εξαιρετικά συγκινητικές προσωπικές διηγήσεις. Με δεδομένο τον επίμαχο χαρακτήρα του θέματός του –ενός όχι αρκετά μελετημένου αλλά ιδιαίτερα σημαντικού επεισοδίου– το βιβλίο είναι θαρραλέο όσο και τεκμηριωμένο». Maria Todorova, Πανεπιστήμιο του Ιλινόις «Η εντυπωσιακή αυτή μελέτη ανοίγει νέους δρόμους σε πολλές περιοχές: στη μεθοδολογία της, το ύφος της, το θέμα της. Ιστορικά και εθνογραφικά, το βιβλίο αφηγείται μια διπλή ιστορία, από δύο συγγραφείς που γράφουν για δύο αντίθετα στρατόπεδα και εξερευνούν τις ανακατατάξεις σε δύο κράτη και δύο εθνότητες. Ισορροπημένο σε εντυπωσιακό βαθμό, πετυχαίνει θαυμάσια να δείξει τις παράλληλες εμπειρίες των δύο πλευρών με τρόπο συγκινητικό όσο και αναλυτικά δεσμευτικό. Ωστόσο η μεγαλύτερη δύναμη του βιβλίου, πέρα από την άψογη γραφή και τον συγκινησιακό του αντίκτυπο, έγκειται στη θεωρητικοποίηση της εμπρόθετης δράσης των παιδιών στην προσπάθεια να οργανώσουν την τωρινή ζωή τους και να κατανοήσουν το παρελθόν τους». Michael Herzfeld, Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ

Ο Loring Μ. Danforth έλαβε το διδακτορικό του από το Πανεπιστήμιο του Πρίνστον. Είναι καθηγητής ανθρωπολογίας και επιστημολογίας στο Bates College στις ΗΠΑ. Έχει διεξαγάγει πολλές έρευνες, ιδίως για ζητήματα εθνικισμού, στην Ελλάδα, τη Μακεδονία και την Αυστραλία. Έργα του είναι: Τhe Death Rituals οf Rural Greece, με τον Alexander Tsi­aras (1982), Firewalking and Religious Healing (1989), Τhe Macedonian Conflict (1997), Children οf the Greek Civil War: Refugees and the Politics οf Memory (με την Riki Van Boeschοten, 2011).

Η Riki Van Boeschoten σπούδασε φιλολογία και ιστορία στα πανεπιστήμια της Μπολόνια, της Ουτρέχτης και των Ιωαννίνων και έλαβε το διδακτορικό της από το Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ. Από το 2000 διδάσκει κοινωνική ανθρωπολογία στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και είναι διευθύντρια του Εργαστηρίου Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και του Αρχείου Προφορικών Μαρτυριών. Έχει διεξαγάγει επιτόπια έρευνα στην Ελλάδα, στην πρώην Γιουγκοσλαβία και στην Ουγγαρία. Έργα της είναι: Ανάποδα χρόνια (1997), Περάσαμε πολλές μπόρες, κορίτσι μου... (1998), Children οf the Greek Civil War: Refugees and the Politics οf Memory, με τον Loring Μ. Danforth (2011).